Osteoporoza powoduje stopniowy spadek tkanki kostnej i gęstości kości, co zwiększa ich kruchość i zmniejsza odporność na złamania. Osteoporoza to nie tylko problem osób starszych, ale niestety coraz częściej dotyka także osoby młodsze. Szczególnie zagraża kobietom bezpośrednio po menopauzie oraz mężczyznom z niskim poziomem hormonu testosteronu.
Osteoporoza jest podstępna, ponieważ rozwija się bezobjawowo, aż do wystąpienia poważnego urazu. Dlatego ważne jest, aby zapoznać się z możliwościami zapobiegania, diagnozowania i leczenia tej choroby. W tym artykule skupimy się na przyczynach i czynnikach ryzyka jej wystąpienia oraz nakreślimy sposoby do jej zapobiegania.
Co to jest osteoporoza i jak się objawia?
Osteoporoza jest chorobą metaboliczną tkanki kostnej. W późniejszych stadiach towarzyszy jej osłabienie wytrzymałości kości i ich duża łamliwość. Pierwszym objawem początkowej osteoporozy jest często piekący ból między łopatkami – objaw mikrozłamań.
Najczęściej łamią się kości przedramienia, kręgów i górnego końca kości udowej. Złamania powstają przy niewielkim urazie lub nawet bez niego (potykanie się, bardziej strome skłony do przodu, podnoszenie ciężarów czy kaszel). Osteoporoza może dotyczyć całego szkieletu lub tylko jego poszczególnych części.
Do najczęstszych objawów osteoporozy należą:
- częste bóle pleców i ramion,
- zmiana wysokości ciała,
- przygarbienie
- skomplikowane gojenie złamań
Jakie są czynniki ryzyka osteoporozy?
Osteoporoza to złożona choroba, na którą wpływa wiele czynników. Oprócz wieku i naturalnej stopniowej utraty masy kostnej, istnieje szereg innych czynników, które przyczyniają się do jej rozwoju. Są to przede wszystkim uwarunkowania genetyczne, zmiany hormonalne, styl życia i nawyki żywieniowe.
Wiek
Im jesteś starszy, tym większe ryzyko osteoporozy. Kość jest żywą tkanką, która podlega ciągłym zmianom w trakcie życia. Odnowa tkanki kostnej zachodzi intensywnie do około 35. roku życia. W późniejszym wieku proces ten stopniowo ulega spowolnieniu, a co za tym idzie, zmniejsza się masa kostna.
Genetyczne predyspozycje
Wpływ dziedziczności na metabolizm kości i rozwój osteoporozy jest nadal przedmiotem intensywnych badań. Jeśli w Twojej rodzinie występuje zwiększona częstość występowania tej choroby, zakłada się, że jesteś również w grupie zwiększonego ryzyka.
Płeć żeńska
Kobiety są znacznie bardziej narażone na osteoporozę niż mężczyźni. Jest kilka tego powodów:
- W okresie menopauzy zmniejsza się poziom estrogenu, który odpowiada za regulację cyklu miesiączkowego, ale także za utrzymanie stanu kości.
- Zmniejsza się produkcja osteoblastów, które zapewniają tworzenie masy kostnej, a zwiększa się aktywność osteoklastów. Proces ten zwiększa rozpad kości.
- Utrata masy kostnej stopniowo zaburza strukturę kości, która po pewnym czasie staje się krucha i łatwo łamie się nawet bez obrażeń.
- Na osteoporozę narażone są także kobiety po usunięciu jajników, młode kobiety z niskim poziomem estrogenów oraz dziewczęta z opóźnioną miesiączką.
Innym powodem, dla którego płeć żeńska jest bardziej narażona na ryzyko rozwoju osteoporozy, jest fakt, że kobiety mają genetycznie cieńsze kości. Jeśli porównamy mężczyzn i kobiety w tym samym wieku, wzroście i wadze, mężczyźni mają większą gęstość kości. Wzrost kości u obu płci następuje w podobnym tempie przed okresem dojrzewania, ale po okresie dojrzewania mężczyźni zwykle osiągają większy przyrost masy kostnej.
Dlatego kobietom w okresie menopauzy oraz kobietom należącym do wyżej wymienionych grup ryzyka zaleca się włączenie do swojej diety produktów o większej zawartości wapnia. Jeszcze skuteczniejsze jest jednak zapewnienie odpowiedniego odżywienia kości poprzez stosowanie wysokiej jakości suplementów diety.
Inne przyczyny osteoporozy to:
- długa szyjka kości udowej,
- niewystarczająca aktywność fizyczna,
- niedostateczna podaż wapnia i witaminy D,
- leczenie glikokortykosteroidami, palenie tytoniu, nadmierne picie kawy i alkoholu.
Czy osteoporozie można zapobiegać?
Osteoporozie nie można całkowicie zapobiec, ale ryzyko jej wystąpienia można znacznie zmniejszyć poprzez odpowiedni styl życia i profilaktykę. Skoncentruj się na diecie bogatej w wapń, witaminę D i inne składniki odżywcze. Odgrywają one ważną rolę w profilaktyce.
Równie ważny jest ruch i ćwiczenia, które wzmacniają kości i wspomagają ich zdrowy wzrost.
Nowe badania dotyczą także wpływu różnych czynników środowiskowych na jakość kości i rozwój osteoporozy. Na przykład zanieczyszczenie powietrza.
Jakie suplementy diety i witaminy pomagają zapobiegać osteoporozie?
Witamina D: Jest niezwykle istotna dla zdrowia kości, ponieważ pomaga wchłanianiu wapnia. Wapń jest kluczowy dla utrzymania mocnych kości. Brak witaminy D może prowadzić do osłabienia kości i zwiększonego ryzyka osteoporozy.
Wapń: Jest to główny składnik kości. Regularne spożywanie wystarczającej ilości wapnia jest istotne dla utrzymania gęstości mineralnej kości.
Witamina K: Pomaga w utrzymaniu zdrowej gęstości mineralnej kości poprzez poprawę procesu wapnienia kości.
Magnez: Jest niezbędny do zdrowia kości, ponieważ pomaga w przyswajaniu wapnia i wpływa na aktywność komórek kostnych.
Witamina C: Wspiera zdrowie kości poprzez syntezę kolagenu, który jest ważny dla struktury kości.
Bor: Jest minerałem, który może wspierać zdrowie kości poprzez regulowanie metabolizmu wapnia, magnezu i witaminy D.
Witamina A: Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości poprzez regulację działania komórek kości i resorpcji kości.
Kwercetyna: Jest związkiem roślinnym, który może wspierać zdrowie kości poprzez hamowanie resorpcji kości.
