Czy słyszeliście o czystku? Ta urocza roślina to nie tylko ozdoba, ale przede wszystkim roślina lecznicza dosłownie naładowana dobroczynnymi substancjami. Może wzmacniać odporność, jest silnym przeciwutleniaczem, naturalnym środkiem przeciwwirusowym i antybiotykiem, a także poradzi sobie z grzybami czy drożdżakami. Przyjrzyjmy się bliżej jej umiejętnościom.
Czystek to wiecznie zielony kwitnący krzew pochodzący z basenu Morza Śródziemnego. Na pierwszy rzut oka przyciąga wzrok uroczymi kwiatami w gamie kolorystycznej od bieli po głęboki róż, jednak prawdziwy skarb kryje się w środku. Czystek należy do tradycyjnych roślin leczniczych i może poszczycić się szeregiem imponujących właściwości zdrowotnych. Na przykład herbata z czystka była stosowana w medycynie ludowej od wieków. Stosowano go w leczeniu gorączki, biegunki, ale także różnych chorób skóry. Jednak dobroczynne substancje zawarte w tej pięknej roślinie mogą pomóc w wielu innych problemach, czasem nawet bardzo poważnych.
Czystek w walce z wirusami
Wśród dobroczynnych substancji zawartych w czystku królują tzw. polifenole. Są to różnorodne substancje zawarte wyłącznie w roślinach, które mogą poszczycić się silnym działaniem antyoksydacyjnym. Oprócz niszczenia szkodliwych wolnych rodników, substancje zawarte w czystku również skutecznie tłumią infekcje i działają silnie przeciwwirusowo. Naukowcy odkryli, że substancje z czystka celują głównie w białka otoczek wirusowych, dzięki którym wirusy łączą się z komórkami żywiciela, a następnie wnikają do nich. Czystek hamuje aktywność tych białek, a tym samym zapobiega namnażaniu się wirusów.
Czystek dobrze radzi sobie również z grypą nie tylko dzięki działaniu przeciwwirusowemu, ale także dzięki właściwościom przeciwzapalnym, które hamują produkcję cytokin, osłabiając tym samym objawy choroby wirusowej. Według badań czystek jest również w stanie poradzić sobie z wirusami atakującymi górne drogi oddechowe, na przykład rinowirusami i budzącymi obecnie strach koronawirusami.
Co to są polifenole?
Polifenole to szeroka klasa związków chemicznych, które występują naturalnie w roślinach. Są one charakteryzowane przez obecność wielu grup hydroksylowych (-OH) przyłączonych do ich struktury. Polifenole mają różnorodne funkcje i są ważne dla wielu aspektów zdrowia człowieka.
Polifenole można znaleźć w wielu owocach, warzywach, ziołach, ziarnach, orzechach, herbatce, czerwonym winie i innych produktach spożywczych. Są one często odpowiedzialne za kolory, aromaty i smaki tych roślin.
Polifenole wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, co oznacza, że mogą pomagać w zwalczaniu wolnych rodników w organizmie, które mogą uszkadzać komórki i przyczyniać się do rozwoju różnych chorób. Dodatkowo, polifenole mogą mieć działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, antybakteryjne oraz korzystnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy.
Przykłady popularnych polifenoli to flawonoidy, resweratrol, katechiny, kwas elagowy, kwas chlorogenowy i kwercetyna. Każdy z tych związków ma swoje unikalne właściwości i potencjalne korzyści dla zdrowia.
Oprócz polifenoli roślina zawiera również bioflawonoidy, które pełnią również funkcję ważnych przeciwutleniaczy, a ponadto synergistycznie wspierają, a więc działanie witaminy C, która w wielu przypadkach jest kluczowa nie tylko dla odporności, ale dla całego naszego organizmu.
Czystek przeciw pleśni i drożdżom
Jednak na tym dobroczynne działanie czystka się nie kończy. Szereg badań potwierdziło również jego silne działanie antybakteryjne. Na przykład gatunek czystka Cistus incanus może niszczyć bakterie Streptococcus mutans , które biorą udział w rozwoju próchnicy. Z kolei inne gatunki, mianowicie Cistus villosus i Cistus monspeliensis, okazały się skuteczne przeciwko Staphylococcus aureus powodującym poważne zakażenia gronkowcem. Ponadto doskonale radzą sobie również z grzybami i drożdżakami, na przykład dobrze znanymi drożdżakami Candida albicans, które powodują infekcje grzybicze jamy ustnej i narządów płciowych, czy grzybem Aspergillus fumigatus. Ten ostatni jest jednym z najczęstszych mikroorganizmów, które mogą rozwijać się w budynkach dotkniętych pleśnią i powoduje grzybiczą chorobę zakaźną aspergilozę. Aspergiloza atakuje górne drogi oddechowe, gdzie może powodować reakcje alergiczne, ale zdarza się, że pleśń dociera również do płuc, co u osób z osłabioną odpornością może nawet doprowadzić do śmierci.
Wreszcie substancje zawarte w czystku należą do prawdziwych ekspertów w niszczeniu biofilmu. Tak zwany biofilm tworzony przez bakterie może tworzyć się na różnych powierzchniach naszego ciała i jest jednym z głównych winowajców rozwoju chorób przewlekłych – dzięki niemu bakterie mogą uniknąć działania antybiotyków. Herbata lub płukanka z czystka okazuje się bardzo skuteczna, zwłaszcza przeciwko biofilmowi w jamie ustnej, gdzie pomaga utrzymać równowagę między obecnymi mikroorganizmami i tłumi różne stany zapalne zębów.
Jak sporządzić napar z ziela czystka?
- Przygotuj świeże lub suszone liście lub kwiaty czystka. Możesz je zakupić w sklepach zielarskich, aptekach lub zebrać własne, jeśli masz dostęp do rośliny.
- Zagotuj wodę w czajniku lub garnku. Zazwyczaj stosuje się proporcję jednej łyżeczki ziela czystka na 1 filiżankę wody, ale możesz dostosować ilość do swoich preferencji.
- Umieść liście lub kwiaty czystka w filiżance lub imbryku.
- Zalej czystek wrzącą wodą. Możesz przykryć filiżankę lub imbryk pokrywką lub talerzykiem, aby zachować aromat.
- Pozostaw czystek do parzenia przez około 5-10 minut. Im dłużej go parzysz, tym mocniejszy będzie napar.
- Po upływie czasu parzenia możesz przecedzić napar, usuwając liście lub kwiaty czystka. Możesz także zostawić je w naparze, jeśli wolisz.
- Twój napar z ziela czystka jest gotowy do spożycia. Możesz go pić na gorąco lub ostudzić i podać z lodem.
Kto nie powinien pić naparu z ziela czystka?
Kobiety w ciąży i karmiące piersią: Brak jest wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa spożywania czystka przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Dlatego zaleca się unikanie naparu z czystka w tych okresach, aby nie narażać się na ryzyko niepożądanych skutków.
Osoby przyjmujące leki: Czystek może oddziaływać z niektórymi lekami, takimi jak leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna) czy leki obniżające ciśnienie krwi. Może to wpływać na działanie tych leków. Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, zawsze skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem regularnego spożywania naparu z czystka.
Osoby z nadwrażliwością lub alergią: Istnieje możliwość, że niektóre osoby mogą być nadwrażliwe lub uczulone na składniki zawarte w czystku. Jeśli wcześniej występowała u ciebie nadwrażliwość na rośliny z rodziny Cistaceae lub masz alergię na którykolwiek składnik czystka, powinieneś unikać spożywania naparu z tej rośliny.
Osoby z zaburzeniami układu trawiennego: U niektórych osób napar z czystka może powodować podrażnienie żołądka lub jelit. Osoby z chorobami wrzodowymi żołądka, chorobą refluksową przełyku lub innymi zaburzeniami układu trawiennego powinny zachować ostrożność lub skonsultować się z lekarzem przed spożyciem czystka.
Czy ziele czystka można stosować zewnętrznie?
Okłady: Możesz przygotować napar z czystka, ostudzić go, a następnie nasączyć gazę lub chusteczkę w naparze. Następnie można nałożyć takie okłady na drobne skaleczenia, otarcia, ukąszenia owadów lub trądzik. Czystek może pomóc złagodzić podrażnienie, wspomagać proces gojenia i zapobiegać infekcjom.
Tonik do twarzy: Możesz przygotować łagodny tonik do twarzy, używając naparu z czystka. Po umyciu twarzy możesz delikatnie przetrzeć ją nasączoną wacikiem lub gazą zimnym naparem czystka. Pomoże to oczyścić skórę, zmniejszyć zaczerwienienia i oczyszczać pory.
Maseczka do twarzy: Możesz również przygotować maseczkę do twarzy z ziela czystka. Zmieszaj napar z czystka z glinką kosmetyczną lub miodem, aby stworzyć pastę. Następnie nałóż ją na twarz, omijając okolice oczu, i pozostaw na kilkanaście minut. Maseczka z czystka może pomóc w oczyszczeniu skóry, zmniejszeniu wyprysków i zmatowieniu.
Kąpiel: Możesz dodać napar z czystka do wanny z ciepłą wodą, aby uzyskać kojący i antybakteryjny efekt podczas kąpieli. Może to być szczególnie pomocne w przypadku podrażnionej lub trądzikowej skóry.
